Muzeum i Pomnik Ofiar Ludobójstwa Ormian

Na początku XX w. Imperium Osmańskie (dzisiejsza Turcja) dopuściła się jednej z największych zbrodni przeciw ludzkości. Ludobójstwo Ormian kosztowało życie półtora miliona niewinnych ofiar. Sprawiło też, że swoje ojczyste ziemie musieli opuścić ludzie, których przodkowie zamieszkiwali tam od ponad trzech tysięcy lat.

Eliminacja ludności ormiańskiej rozpoczęła się w 1914 r., trwała do września 1918 r. Miejscowych Ormian unicestwiono lub deportowano z miejsca urodzenia do tak zwanych obozów przejściowych – w rzeczywistości zaś na pustynie Syrii i Mezopotamii, gdzie tych, którzy przetrwali nieludzkie warunki deportacji, zabijano lub zostawiano na pewną śmierć z pragnienia i głodu. Ormian służących w armii osmańskiej wydalono ze służby, umieszczono w obozach koncentracyjnych, a następnie zgładzono. W masakrze zginęło w sumie około półtora miliona ludzi – mężczyzn i kobiet, młodych, starych i dzieci – wielu zmuszono do przyjęcia islamu, a osierocone dzieci wychowano na Turków. Było to pierwsza tak masowa masakra ludności cywilnej w XX w. i zaznane wtedy przez Ormian cierpienia przyczyniły się później do ukucia terminu „ludobójstwo”.

Jako dzień pamięci ofiar ludobójstwa przyjęto 24 kwietnia. Tego właśnie dnia w 1915 r. rząd turecki wydał rozkaz nielegalnego aresztowania i zgładzenia ormiańskiej elity religijnej, politycznej, oświatowej i intelektualnej.

Pomnik Ofiar Ludobójstwa Ormian wzniesiono w 1965 r. dla uczczenia 50. rocznicy tych wydarzeń. Usytuowany na wzgórzu w obrębie Erywania kompleks opowiada historię nieukaranych do tej pory zbrodni na niewinnych ludziach, niosąc pocieszenie wszystkim niepozbawionym współczucia gościom.

Nieopodal pomnika powstaje aleja z jodeł sadzonych przez światowe osobistości, by uczcić pamięć milionów pomordowanych. Wśród rosnących tam drzew są jodły zasadzone przez papieża Jana Pawła II oraz prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej – Aleksandra Kwaśniewskiego i Bronisława Komorowskiego.

W 1995 r. obok pomnika otworzono Muzeum Ofiar Ludobójstwa Ormian, gdzie przechowuje się tysiące fotografii i dokumentów, z których wyłania się obraz przygotowań rządu tureckiego do przeprowadzenia ludobójstwa na Ormianach i realizacji tego zbrodniczego planu.

Muzeum i Pomnik Ofiar Ludobójstwa Ormian niesie nadzieję ocalałym z masakry i kolejnym pokoleniom. W podniosłej ciszy wznosi się na zboczu wzgórza w cieniu ukochanej przez nich biblijnej góry Ararat.

Erywań

Aragacotn

Ararat

Armawir

Gegharkunik

Lori

Kotajk

Szirak

Sjunik

Wajoc Dzor

Tawusz

Arcach