Klasztor Tatew

Klasztor tatewski wzniesiono w prowincji Sjunik, nad samą krawędzią wielkiego bazaltowego płaskowyżu, który przecina nagle dolina rzeki Worotan. Wraz z klasztorami Sanahin, Haghpat i Norawank uznawany jest za jedno z czterech najpiękniejszych miejsc Armenii. Od swojego powstania w IX klasztor Tatew był centrum duchowym Sjuniku. Pełnił też rolę ważnego ośrodka politycznego, kulturalnego i gospodarczego życia regionu.

O pochodzeniu nazwy Tatew krąży wiele legend. Według jednej z nich, kiedy zakończono budowę najważniejszej świątyni i nadszedł czas, by na szczycie jej kopuły umieścić krzyż, jeden z czeladników postanowił w środku nocy, w tajemnicy przed majstrem postawić krzyż, który sam wykuł, a który pięknem dorównywał kościołowi. Nie udało mu się jednak pozostać niezauważonym. Gdy już schodząc z kopuły, spostrzegł biegnącego ku niemu, czerwonego z wściekłości majstra, rzucił się w przepaść. W locie błagał Boga „tal tew”: „dodaj mi skrzydeł”. Od tych właśnie słów miała wziąć się nazwa klasztoru.

W skład kompleksu wchodzą trzy świątynie. Największy kościół św. Piotra i Pawła budowano w latach 895-906. Obok wzniesiono szkołę, którą kilkaset lat później rozbudowano, tworząc jedyny funkcjonujący we Armenii Wschodniej uniwersytet. W ten sposób Tatew stał się ważnym w skali kraju ośrodkiem oświaty. W XI w. powstał kościół Matki Bożej (Astwacacin), wciśnięta w róg okalających kompleks murów przepiękna mała budowla o bardzo nietypowej dla ormiańskiej architektury sakralnej dwupoziomowej konstrukcji i wspaniałych drewnianych odrzwiach. Trzeci kościół, pod wezwaniem św. Grzegorza Oświeciciela, zbudowano po raz pierwszy w latach 836-848, później jednak dwukrotnie musiano odnawiać – w XI w. po najeździe Seldżuków, pod koniec XII w. zaś podniesiono go z ruin po trzęsieniu ziemi, które miało miejsce ponad wiek wcześniej.

W 904 r. powstał Gawazan – stojący po dziś dzień na podwórzu kompleksu klasztornego obelisk. Jest on pomnikiem nie tylko ormiańskiej architektury, lecz także inżynierii. Pięknie rzeźbiona kolumna przez ponad milenium swojej historii przetrwała bowiem liczne trzęsienia ziemi.

Klasztor Tatew wspaniale komponuje się ze spektakularnym krajobrazem doliny Worotanu. Położony jest na skalistym zboczu wąwozu, który nieopodal przecina Czarci Most utworzony naturalnie z nachodzących na siebie z obu brzegów rzeki potężnych bazaltowych płyt. Wizyta w Tatewie stanowi dla każdego, kto miał okazję ją odbyć, niezapomniane doświadczenie, które zaczyna się już po drodze do kompleksu. Jest tak szczególnie teraz, kiedy można się tam dostać na „Skrzydłach Tatewu” – wjeżdżając na szczyt wąwozu kolejką linową, która w szczytowym punkcie unosi się nad doliną na wysokości ponad 300 m.

Erywań

Aragacotn

Ararat

Armawir

Gegharkunik

Lori

Kotajk

Szirak

Sjunik

Wajoc Dzor

Tawusz

Arcach